O większą efektywność przetargów publicznych ^Wyróżniony

Zmalał także przeciętny udział zamówień publicznych w obrotach wykonawców – z 32% w 2010 roku do 23% w 2011 roku. Te same analizy sygnalizują, że przedsiębiorcy postrzegają ten rynek jako zbiurokratyzowany i skrajnie formalny.

Krajowa Izba Gospodarcza zorganizowała w swojej siedzibie debatę nad zmianą polskiego prawa zamówień publicznych. Podczas spotkania zostały omówione bariery najczęściej wskazywane przez przedsiębiorców, a także przedstawiono projekty nowelizacji prawa zamówień publicznych, będące w toku prac sejmowych lub w trakcie konsultacji społecznych. Konferencja KIG rozpoczęła tym samym prace nad stworzeniem platformy, w ramach której wypracowane zostaną propozycje rozwiązań prawnych, znoszących bariery systemu zamówień publicznych. Do udziału w dyskusji KIG zaprasza przedsiębiorców, polityków i ekonomistów.

Podczas konferencji poinformowano, że wkrótce wejdzie w życie ustawa, czekająca obecnie na podpis prezydenta, regulująca, w ramach rynku zamówień publicznych, płatności dla podwykonawców. Jednocześnie rząd rozpatruje projekt innej ustawy, opracowany przez grupę posłów PO, regulującej kryteria rozstrzygania przetargów publicznych przez zamawiającego. Jednocześnie istnieje też inny, gotowy już projekt rządowy. Reguluje on jednak tylko sprawę przetargów w obszarze nauki i innowacyjności. Z obu projektów prawdopodobnie powstanie jeden. Wg występującego w debacie pos. Adama Szejnfelda (PO) projekt posłów PO zajmuje się prawnym uregulowaniem kryteriów, jakimi ma posługiwać się zamawiający, dotyczących rozstrzygania kto wygrał dany przetarg. Autorzy projektu wskazują przykłady kilkunastu kryteriów pozacenowych, którymi mogą posługiwać się zamawiający, np. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad czy PKP Polskie Linie Kolejowe. Instytucje te dotąd preferują – jako jedyne – kryterium najniższej ceny. Dzieje się tak w z górą 90 proc. przetargów publicznych, podczas gdy w UE wielkość ta sięga 30 proc. Prawdopodobnie w marcu 2014 r. projekt, po przegłosowaniu go przez Sejm i Senat powinien pójść do podpisu przez prezydenta.

W ostatnim czasie pojawiło się wiele propozycji zmian w ustawie prawo zamówień publicznych (dalej: pzp). Zdaniem KIG ich celem powinno być zapewnienie realizacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zasad celowego, oszczędnego i efektywnego wydatkowania środków przeznaczonych na finansowanie zamówienia przy jednoczesnym zagwarantowaniu wyboru ofert w oparciu o jasne, sprawiedliwe i merytoryczne kryteria. Zamówienia publiczne stanowią istotny element gospodarki kraju, a sektor MSP jest największą grupą firm w Polsce, jak i w Unii Europejskiej. Dlatego też uzasadnione jest, aby pochylić się nad ograniczeniami, na jakie małe i średnie przedsiębiorstwa natrafiają na rynku zamówień publicznych. Przedsiębiorcy wskazują, iż w kraju nadal istnieje wiele barier, które utrudniają lub nawet uniemożliwiają sektorowi MSP udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia, jak np. duża wielkość kontraktów czy pozyskanie gwarancji bankowych.

Wyniki Polski w obszarze zamówień publicznych - jak wynika z najnowszej publikacji Komisji Europejskiej - są poniżej średniej UE. W unijnym dokumencie stwierdza się, iż zgodnie z pomiarami według wskaźników z 2008 r. w porównaniu z innymi państwami UE, na polskie MSP przypada mniejsza część wartości zamówień publicznych. W rezultacie przedsiębiorstwa te mniej skutecznie konkurują o zamówienia publiczne o wartości powyżej progów UE. W przypadku 90% zamówień publicznych głównym kryterium udzielenia zamówienia jest cena. Jak wskazuje praktyka rynkowa, mamy obecnie dyktat najniższej ceny pomimo istnienia możliwości ustawowych stosowania również innych kryteriów wyboru wykonawcy. Przy rozstrzyganiu postępowań o zamówienia publiczne najczęstszym kryterium, bo najłatwiejszym do zweryfikowania, jest koszt realizacji zamówienia (tj. najniższa cena). Niestety finalnie prowadzi to do niskiej jakości oraz mniejszej trwałości wykonanej pracy, czyli oszczędność na etapie wyboru oferenta jest pozorna. Zamawiający działają schematycznie: stosują sprawdzone praktyki i uzasadniają je realizacją zamówienia w formule oszczędnościowej, ale niestety zapominają, że wybrana oferta powinna być najkorzystniejsza ekonomicznie, a nie cenowo.

Wartość zamówień publicznych w Polsce (ogłaszanych przez polskich zamawiających
w oficjalnych publikatorach) oszacowano na kwotę ok. 132,7 mld zł w 2012 r., co stanowiło ok. 8,32 %. PKB z roku 2012. W ramach UE zamówienia publiczne to ok. 19% PKB. Jak czytamy w unijnym raporcie – sektor MSP otrzymuje 60% kontraktów na wykonanie zamówień publicznych opublikowanych w Oficjalnym Dzienniku UE, jednakże w ujęciu wartościowym małe i średnie firmy otrzymują jedynie 33% wartości wszystkich kontraktów przyznanych na realizację zamówień publicznych. Sektor MSP posiada duży potencjał do tworzenia nowych miejsc pracy oraz rozwoju innowacji. Podsumowując, zdaniem KIG należy dążyć do zwiększenia udziału mikro, małych i średnich firm w zamówieniach publicznych i dzięki temu ułatwić rozwój sektora MSP oraz progospodarczy rozwój kraju.