Polska nauka jako filar gospodarki opartej na wiedzy: powstaje „Księga Najważniejszych Wdrożeń Osiągnięć Twórczych XXI wieku”. Nowa inicjatywa nauki i biznesu ma ugruntować pozycję innowacji jako narodowego dobra strategicznego.
Strategiczny dokument dla państwa i gospodarki
W dniach 25–26 maja 2025 r. podczas 3. Kongresu „Nauka dla Społeczeństwa”, zorganizowanego na Politechnice Warszawskiej i w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach, zaprezentowano koncepcję stworzenia „Księgi Najważniejszych Wdrożeń Osiągnięć Twórczych XXI wieku”. Dokument ma stanowić przełomowy raport wdrożeniowy – pierwszą w Polsce próbę strategicznej prezentacji rozwiązań technologicznych i medycznych, które przeszły z etapu badań do praktyki, generując wartość ekonomiczną i społeczną.
Księga ma zostać przekazana m.in. Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego jako narzędzie systemowego wsparcia procesów komercjalizacji i transferu technologii. Jej celem jest również otwarcie debaty nad rolą nauki w gospodarce oraz ułatwienie dialogu między sektorem badawczym a instytucjami finansującymi rozwój.
Ekonomia wdrożeń: wiedza, która przynosi zyski
– Każda złotówka wydana na naukę to inwestycja, która realnie się zwraca – podkreśla prof. Henryk Skarżyński, inicjator projektu, Dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu. Wśród wyróżnionych w Księdze projektów znalazły się m.in. przełomowe terapie w leczeniu zaburzeń słuchu oraz wdrożenia AI w diagnostyce medycznej, które mogą być komercjalizowane zarówno w kraju, jak i za granicą.
– Księga to nie tylko dokumentacja sukcesów. To impuls do budowania systemowego wsparcia innowacji, które realnie wpływają na zdrowie i bezpieczeństwo społeczeństwa oraz wzrost PKB – mówi prof. Skarżyński.
AI, zdrowie i rolnictwo – wachlarz zastosowań
Kongres zgromadził ponad 100 instytucji badawczych i zespołów projektowych, które zaprezentowały ponad 60 gotowych do wdrożenia rozwiązań, w tym:
- RESQL – system przeciwdziałania przemocy rówieśniczej (SWPS),
- EMPOWER – cyfrowa platforma wspierająca zdrowie psychiczne (Instytut Medycyny Pracy),
- AGREUS® – inteligentne zarządzanie nawadnianiem w rolnictwie (Instytut Ogrodnictwa),
- Model językowy AI dla sektora publicznego (IPI PAN),
- AI w diagnostyce skolioz (Centrum Zdrowia Matki Polki).
Te wdrożenia to przykład na to, jak transfer technologii z nauki do gospodarki może działać – pod warunkiem zapewnienia stabilnego finansowania i wsparcia systemowego.
Finansowanie: Polska rośnie, ale pozostaje w tyle
Obecnie Polska przeznacza 1,56 proc. PKB na badania i rozwój – to więcej niż dekadę temu, ale wciąż mniej niż unijna średnia (ponad 2 proc.) i znacznie mniej niż liderzy (Szwecja, Belgia – powyżej 3 proc.).
Jednocześnie jesteśmy jednym z nielicznych krajów UE, które systematycznie zwiększają finansowanie B+R. Potrzebujemy jednak nie tylko pieniędzy – lecz także efektywnej promocji nauki, programów retencji talentów i ekosystemu dla komercjalizacji.
– Sukces w nauce to długi proces, ale jego efekty mogą napędzać całe sektory gospodarki – wskazują organizatorzy Kongresu.
Gospodarka oparta na wiedzy zaczyna się od decyzji
Księga Wdrożeń to projekt łączący naukę, politykę publiczną i biznes. Pokazuje, że nauka może być produktem eksportowym, który buduje pozycję Polski w Europie i świecie. To również szansa na opracowanie mapy drogowej finansowania wdrożeń, która może stać się podstawą do aktualizacji Strategii Innowacyjności Polski i mechanizmów wsparcia w nowej perspektywie UE.