Kompetencje cyfrowe Polaków poza listą priorytetów ^Wyróżniony

Bez powszechnych kompetencji cyfrowych dorosłych nie zbudujemy nowoczesnej gospodarki wiedzy. Nieobecność w sieci powoduje negatywne skutki społeczne: ogranicza dostęp do kultury, edukacji przez całe życie, usług publicznych i samorealizacji. Tymczasem w Polsce poza światem Internetu pozostaje nadal 9 milionów dorosłych po 50 roku życia. To najwyższy wskaźnik w skali całej Unii Europejskiej. Podczas II Kongresu Polski Cyfrowej eksperci zwracali uwagę na coraz wolniejszy przyrost liczby Internautów w Polsce i dotkliwe deficyty kompetencji cyfrowych, szczególnie istotne w przypadku przedsiębiorców, czy nauczycieli.

W ostatnich latach deklarowano, iż upowszechnienie kompetencji cyfrowych będzie strategicznym priorytetem rozwojowym w nowej perspektywie budżetowej lat 2014-2020. Deklaracje te wpisywały się w unijną strategię Europejskiej Agendy Cyfrowej (ICT for jobs). Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji zainicjowało powołanie Szerokiego Porozumienia na Rzecz Rozwoju Umiejętności Cyfrowych https://mac.gov.pl/projekty/szerokie-porozumienie-na-rzecz-umiejetnosci-cyfrowych/opis-projektu. Polska – jako jedyny kraj w Unii Europejskiej – opracowała i uzgodniła z Komisją Europejską specjalny program operacyjny odnoszący się do tematyki cyfrowej (PO „Polska Cyfrowa"), w ramach którego zaprojektowano oś priorytetową odnoszącą się do upowszechnienia kompetencji cyfrowych dorosłych (pierwsze kroki w internecie, aktywizacja cyfrowa). Zrealizowano też (MEN) pilotażowy program „Cyfrowa Szkoła", którego doświadczenia miały posłużyć realizacji strategicznego programu cyfrowej modernizacji szkół w latach 2014-2020. Na ten cel zapowiadano przeznaczenie około 4,5 mld złotych - na nowoczesną infrastrukturę cyfrową polskich szkół, wysokiej jakości dostęp do Internetu i szkolenia dla nauczycieli w zakresie kompetencji cyfrowych przydatnych w dydaktyce. Niestety twarde dane wynikające z analizy przyjętych programów operacyjnych mówią coś wręcz przeciwnego.

Nie będzie bezpośredniej kontynuacji pilotażowego, rządowego programu „Cyfrowa Szkoła" zarządzanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Środki na cyfrową modernizację szkół znajdują się w 16 Regionalnych Programach Operacyjnych, a ich suma to ok. 900 mln zł, 5 razy mniej niż zapowiadano. To całość alokacji do 2023 roku.

Zdaniem ekspertów pozwoli to zaledwie na:
- objęcie wsparciem infrastrukturalnym (zakupy urządzeń cyfrowych i zapewnienie wysokiej jakości dostępu do Internetu) ok. 8 % szkół podstawowych, gimnazjów i liceów;
- objęcie szkoleniami podnoszącymi kompetencje cyfrowe niezbędne w dydaktyce – 2,5 % nauczycieli.

- Analiza alokacji środków na projekty „cyfrowej szkoły" wskazuje, że na najbliższe lata nie zaplanowano działań finansowanych środkami unijnymi, które gwarantują realną zmianę modernizacyjną w polskich szkołach. Tymczasem takie inwestycje w polskich szkołach są absolutnie niezbędne, abyśmy mogli realizować jakiekolwiek programy poprawy jakości nauczania i konkurowali nią w skali europejskiej. „Park komputerowy" większości polskich szkół to skansen. Ma 5 i więcej lat, nie sposób myśleć o jego dalszej eksploatacji. Jeśli środków na strategiczny program „Cyfrowa Szkoła" nie ma w programach unijnych, to muszą się znaleźć w budżecie państwa na najbliższe lata. Zacznijmy się przyzwyczajać do sytuacji, w której kluczowe priorytety rozwojowe finansować będziemy z budżetu państwa a nie z funduszy unijnych – apelował Krzysztof Głomb, prezes Stowarzyszenia „Miasta w Internecie", ekspert w zakresie zarządzania rozwojem cyfrowym.

Podobnie niewielkie – w porównaniu z potrzebami - okazały się wskaźniki, jakie założono w zakresie przeciwdziałania „wykluczeniu cyfrowemu" dorosłych. W sztandarowym Programie Operacyjnym „Polska Cyfrowa" zaplanowano przeszkolenie do 2020 roku zaledwie 400 tys. Polek i Polaków, a zatem niespełna 5% „wykluczonych cyfrowo". Tymczasem w latach 2012-2015 w ramach jednego tylko projektu POLSKA CYFROWA RÓWNYCH SZANS w cyfrowy świat wprowadzono dotąd 275 tys. osób z grupy wiekowej 50+. Ogłoszony niedawno konkurs na projekty działania 3.1 PO PC w zakresie edukacji cyfrowej dorosłych budzi wiele wątpliwości praktyków, zaniepokojonych biurokratyzacją i nadmiarowością szczegółowych wymagań wobec realizatorów projektów.

- Mamy nadzieję, że istotnym wsparciem dla działań na polu edukacji cyfrowej dorosłych będą środki Regionalnych Programów Operacyjnych przeznaczone na kształcenie ustawiczne. Urzędy Marszałkowskie mają duże doświadczenie w planowaniu takich interwencji, choć pewną przeszkodą będzie tu brak możliwości planowania projektów systemowych, gwarantujących standaryzację i silny wpływ w skali regionalnej – dodaje K.Głomb.