Ludzi nie interesuje kto będzie wybierać sędziów. Chcą sprawiedliwości

Prawda – o czym politycy nie chcą słyszeć – jest brutalna. Ludzi tak na prawdę nie interesuje, czy sędziowie będą wybierali się sami, czy też będą mianowani przez ministra, Sejm lub Prezydenta. Chcą, by sądowe postępowania toczyły się szybko, sprawnie, a wygrana nie zależała od tego, czy strona weźmie odpowiedniego prawnika. Mówiąc krótko – chcą sprawiedliwości.

Opartej o prawo, rzecz jasna. Problem w tym, że obecne zmiany tych fundamentalnych kwestii niemal zupełnie nie dotykają. Jeśli nawet przyjmiemy za dobrą monetę obietnice rządu, że jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki patologie wymiaru sprawiedliwości wyparują – to czy przeciętny Kowalski doczeka się dzięki temu szybszych rozstrzygnięć? Nie można bagatelizować problemów, jakimi są korupcja i układy – ale dotyczą one sądów w takim samym, a może nawet w mniejszym zakresie, co innych publicznych instytucji. Największym problemem jest niedostosowanie prawa i funkcjonowania sądów do wyzwań współczesnego świata. Przedsiębiorcy odczuwają to najbardziej.

Przykłady? Proszę bardzo. Załóżmy, że do sądu idą dwie firmy, które nie mogą porozumieć się co do umowy na budowę pieca hutniczego. Sprawa trafia do sędziego, który siłą rzeczy zna się na budowie pieców hutniczych w takim stopniu, jak autor niniejszego bloga i lwia część jego czytelników. Jest zdany na opinie biegłych powoływanych przez strony, które i tak są dla niego czarną magią. Do tego musi stawić czoła sztuczkom pełnomocników obu stron, usiłujących za pomocą kruczków prawnych wpływać na całą procedurę.

Czy można mieć pretensję do takiego sędziego? Oczywiście, że nie. Ale można już mieć pretensje do ustawodawcy, który nie promuje polubownego rozstrzygania sporów. Nie na darmo arbitraż i mediacja są rozpowszechnione w krajach będących gospodarczymi potęgami. Bowiem tam – zostając przy wymyślonym przykładzie – sprawa pozostaje w ręku prawników, którzy może na budowie pieca hutniczego się nie znają, ale na orzecznictwie i regulacjach z tego obszaru i owszem. A stronom nie zależy, by grać na czas, ale by jak najszybciej zawrzeć rozsądny kompromis.

Jedno jest pewne: 70 procent Polaków opowiada się za reformą sądów. Rząd, biorąc się za to trudne zadanie, rozbudził ogromne nadzieje. Ludzie oczekiwali zmian, a teraz uznali za oczywiste, że one nastąpią. I nie będą akceptowali tłumaczenia, że nie da się tego uczynić z miesiąca na miesiąc.