Łódzki Skansen Architektury Drewnianej ^Wyróżniony

Przykładem takich działań może być dawna Fabryka Geyera zwana potocznie Białą Fabryką. Mieści się ona przy Piotrkowskiej, najsłynniejszej łódzkiej ulicy.

Biała Fabryka

Po wybudowaniu w 1839 r. była to najnowocześniejsza fabryka włókiennicza na terenie Królestwa Polskiego, wyposażona w pierwszą na tych ziemiach maszynę parową. Współcześnie w rozległym, czteroskrzydlowym kompleksie architektury przemysłowej Białej Fabryki mieści się Centralne Muzeum Włókiennictwa. Zgromadzono w nim wyjątkowo ciekawe ekspozycje dotyczące historii dawnych zakładów Ludwika Geyera, narzędzi i maszyn włókienniczych, rekonstrukcji tkalni z przełomu XIX i XX w. oraz bogatą kolekcję mody do XX wieku.

Skansen architektury w środku Włókienniczego Muzeum

Od 2009 r. integralną częścią Centralnego Muzeum Włókiennictwa jest Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej. Jego lokalizacja nie jest przypadkowa, gdyż ukazuje on jak niegdyś wyglądała Łódź i w jakich warunkach mieszkali robotnicy tutejszych fabryk włókienniczych.

Na terenie skansenu prezentowanych jest 8 obiektów typowych dla łódzkiej architektury z przełomu XIX/XX w. i początków XX w. Drewniane budynki, rozebrane i przeniesione z różnych części Łodzi i okolicznych miejscowości na teren Białej Fabryki są reprezentatywne dla dawnej architektury miasta. Wśród znajdujących się tu obiektów jest: kościół, willa letniskowa, piętrowy dom dla rodzin robotniczych, przystanek tramwajowy oraz 4 domy rzemieślników. W zrekonstruowanych wnętrzach budynków zwiedzający mogą zobaczyć jak wyglądały mieszkania robotników z włókienniczych fabrykach Łodzi.

Drewniane domy zostały ustawione wzdłuż dwóch brukowanych „kocimi łbami" uliczek: Łódzkiej i Reymonta, łączących się przy kościele. Przyozdobiono je typowymi dla tamtego okresu elementami małej architektury tj. lampami, studnią i drogowskazami. Niewielką, ponad 200-letnią , modrzewiową świątynię z zegarem u szczytu fasady, która była protestanckim zborem, przeniesiono z Widzewa. Po drugiej wojnie światowej pełniła ona funkcję kościoła katolickiego.

Wiernie zrekonstruowane wnętrza

Skansen oddzielony jest od fabrycznych budynków (obecnego Centralnego Muzeum Włókiennictwa) murem z czerwonej cegły z bramą.

W zrekonstruowanych wnętrzach domów zwiedzający mogą zobaczyć w jakich warunkach mieszkali robotnicy pracujący w włókienniczych fabrykach i jak wyglądały typowe warsztaty rzemieślnicze: tkackie, garbarskie czy nawet szklarskie, w których świadczone były usługi.

W znajdującym się nieopodal bramy domu z drugiej poł. XIX w. należącym niegdyś do łódzkiego przemysłowca Karola Bennicha, znajdują się ekspozycyjne muzealne prezentujące zrekonstruowane wnętrza domu rzemieślniczego oraz warsztatu tkacza.

We wnętrzach budynku położonego naprzeciwko, można obejrzeć jak wyglądał warsztat papieru ręcznie czerpanego. Surowiec ten nie tracąc walorów podstawowego materiału piśmiennego i drukarskiego od kilkudziesięciu lat służy do wyrobu dzieł plastycznych, które są przedmiotem licznych międzynarodowych konkursów, plenerów, wystaw tradycyjnie wiązanych z tkaniną artystyczną.

Prezentowane w skansenie budynki zostały wzniesione na konstrukcji szkieletowej, na planie prostokąta i kryte są dwuspadowymi dachami. Wszystkie budynki z wyjątkiem jednego są parterowe, z użytkowym poddaszem. Układ wnętrz jest symetryczny, dwutraktowy, z przechodnią, lub poprzeczną sienią. W trakcie prac konserwatorskich starano się jak najwierniej odtworzyć ich pierwotną kolorystykę. Ściany na pierwszej kondygnacji pozostawiono nietynkowane, a jedynie pobielone, aby odsłonić konstrukcję budynku.

fot. JN

{gallery}8134{/gallery}

Architektoniczna perełka

Najcenniejszym obiektem skansenu pod względem architektonicznym i ciesielskim jest z pewnością willa letniskowa przeniesiona z Rudy Pabianickiej, z ul. Scaleniowej 18, której właścicielem przed wojną był Szaja Światłowski. Malownicza, na nieregularnym planie willa jest podpiwniczona, piętrowa, z nieużytkowym poddaszem. Graniaste wieże, bryły werand oraz prostopadłościenny korpus są niemal całkowicie przeszklone. Willa zachowała bogaty detal architektoniczny. Profilowane gzymsy kordonowe i podokienne dzielą elewację zdobioną płycinami z krzyżowym detalem. Stolarka okienna i drzwiowa o drobnym podziale szprosów, urozmaicona jest barwionym szkłem ornamentowym. W części dachowej wyeksponowane zostały rzeźbione elementy ciesiołki – podparcie konstrukcji hełmów wież, lukarn i widoczne detale więźby dachów dwuspadowych.

Na przeciwko willi letniskowej znajduje się niewielki budynek (z okresu 1901-1913) dawnej poczekalni przystanku tramwajowego z Rynku Nowego Miasta w Zgierzu.

Zwiedzenie Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej z pewnością pomoże turystom w z zrozumieniu historii Łodzi i poznaniu jak niegdyś wyglądały przemysłowe, polskie miasta.