Na półmetku ^Wyróżniony

Zbliża się koniec roku. Jaki był mijający rok dla polskiej branży turystycznej ?

To był udany rok, zarówno dla turystyki wyjazdowej, jak i dla przyjazdowej. Osiągnięte przez dużą część przedsiębiorców wyniki finansowe są zadowalające i dobrze rokują na przyszłość. Istotny jest fakt, że żaden z touroperatorów nie ogłosił upadłości, co umocniło zaufanie klientów do biur podróży. Jednak pod względem legislacyjnym niestety był to rok zmarnowanych szans. Przede wszystkim, nie udało się udoskonalić funkcjonującego systemu zabezpieczeń, z uwagi na zróżnicowane poglądy polityczne stron biorących udział w pracach legislacyjnych.
Ponadto wprowadzono nowe tabele opłat dla hotelarzy z tytułu praw autorskich i pokrewnych, zagrażające istnieniu wielu podmiotów. Wprowadzono też zmiany dotyczące podatku VAT marża, wybitnie niekorzystne dla branży turystycznej.
Biorąc pod uwagę powyższe, należy podkreślić, jakie znaczenie mają starania Polskiej Izby Turystyki, które mają na celu zapobiegać niekorzystnym zmianom w prawie. Ważne jest to, aby działania te były prowadzone wspólne z innymi organizacjami turystycznymi. Niestety, środowisko turystyczne jest podzielone i przez to słabe, a partykularne interesy niektórych organizacji utrudniają skuteczny lobbing na rzecz całej branży.

Jakie są prognozy dla rozwoju rodzimej branży turystycznej na najbliższe lata ?

Określiłbym je jako umiarkowanie optymistyczne. Myślę, że kryzys gospodarczy Polska ma już za sobą, a korzystne trendy w turystyce wyjazdowej i przyjazdowej się utrzymają. Niezwykle istotną kwestią jest to, jaki ostatecznie kształt przyjmie nowa dyrektywa europejska. Od tego mogą zależeć warunki, w jakich przyjdzie nam pracować już niedługo. Jest szansa, że dyrektywa zostanie uchwalona w przyszłym roku, a kraje członkowskie będą miały dwa lata na jej implementację. Jeden z kluczowych problemów, które powinny zostać przy okazji uregulowane, to „pakietowanie dynamiczne". Obecny brak odpowiednich regulacji dotyczących ich sprzedaży prowadzi bowiem do zaburzenia równowagi konkurencyjnej na rynku. Jednocześnie chciałbym podkreślić, że Polska Izba Turystyki aktywnie włącza się w prace nad nowym kształtem dyrektywy, za pośrednictwem Europejskiego Stowarzyszenia Biur Podróży ECTAA. PIT jest jedynym w Polsce turystycznym samorządem gospodarczym, który reprezentuje polską branżę w Europie. A to właśnie na poziomie europejskim tworzy się ponad 70% przepisów wpływających na działalność przedsiębiorców.

Jak ocenia Pan zmiany zachodzące w ostatnich latach w polskiej branży turystycznej ?

Na rynku turystyki wyjazdowej ukształtowała się grupa kilku największych touroperatorów. Pozostali szukają swojego miejsca m.in. w turystyce wyspecjalizowanej i w produktach „szytych na miarę". W turystyce przyjazdowej nastąpiła znaczna poprawa atrakcyjności poszczególnych regionów Polski, z uwagi na rozwój infrastruktury. Dotyczy to nie tylko miejsc najbardziej popularnych wśród turystów. Ogólnie zauważalna jest poprawa jakości usług, a także lepsze wykorzystanie nowych technologii w prowadzonym biznesie.

Jakim problemami żyją obecnie członkowie PIT ?

Członkowie PIT mają podobne problemy jak cała branża turystyczna, a zadaniem naszej Izby jest wspomaganie członków poprzez m.in. walkę z bublami legislacyjnymi. Przykładem może być choćby sprawa zmian dotyczących opodatkowania zaliczek przy rozliczeniach w procedurze VAT marży, zabiegania o poprawę wadliwie działającego systemu zabezpieczeń w turystyce wyjazdowej, działania na rzecz minimalizowania skutków kryzysu na Wschodzie oraz prace na rzecz uproszczenia systemu wizowego. Informujemy i prowadzimy szkolenia na temat ochrony danych osobowych. W tym obszarze już wkrótce nasilą się kontrole i posypią się dotkliwe kary. Mamy nadzieję, że naszym członkom uda się tego uniknąć. Bierzemy udział w negocjacjach z IATA w sprawie systemu akredytacji dla biur agencyjnych sprzedających bilety lotnicze. W wyniku naszej determinacji i dzięki wielu prowadzonym działaniom osiągnęliśmy liczne sukcesy, którymi możemy się pochwalić. Jednym z nich jest to, że Minister Finansów, wydał niedawno, na nasz wniosek, korzystną dla branży interpretację ogólną dot. stawki VAT za usługę własną w ramach imprezy turystycznej. Dzięki temu do kieszeni przedsiębiorców wrócą znaczne kwoty, nadpłacone z uwagi na błędne interpretacje przepisów wydawane dotychczas przez Izby Skarbowe.

Jakie zagrożenia dla turystów pojawiły się ostatnio i jak mogą one wpłynąć na rozwój turystyki ?

Jednym z najbardziej poważnych zagrożeń jest niewątpliwie sytuacja na Ukrainie, która powoduje spadki w przyjazdach ze Wschodu i niepokój w regionie. Dodatkowo utrudnienia w polityce wizowej związane z obowiązkiem pobierania danych biometrycznych w Rosji i na Białorusi mogą zaszkodzić turystyce przyjazdowej. Kolejny problem to zagrożenia dla zdrowia turystów, zwłaszcza w niektórych krajach afrykańskich. Niemniej problem wirusa Ebola wydaje się być przerysowany przez media, co potwierdził na spotkaniu ze mną z Główny Inspektor Sanitarny. Zagrożenia terrorystyczne ograniczają dostępność niektórych krajów lub regionów, nadal powodują też utrudnienia w podróżach lotniczych. Potencjalnym zagrożeniem mogą również być klęski żywiołowe. Turystyka będzie się rozwijać, ale bezpieczeństwo turystów zawsze będzie dla nas priorytetem.

25 grudnia wejdzie w życie nowa ustawa o prawach konsumentów. Jakie korzyści z jej funkcjonowania będą mieli turyści korzystający z usług biur podróży i przewoźników ?

Najważniejsze zmiany, które wprowadza ustawa to: obowiązek przedsiębiorców do udzielania pełnych informacji na temat oferowanych towarów i usług; konieczność uzyskania przez przedsiębiorcę wyraźnej zgody konsumenta na wszelkie dodatkowe płatności wykraczające poza uzgodnione wynagrodzenie wynikające z umowy sprzedaży; wydłużenie prawa do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa z 10 do 14 dni.
Prawa kupujących i obowiązki sprzedających będą identyczne w całej UE. Dzięki temu dokonywanie zakupów w sieci będzie bezpieczniejsze.
Jednakże, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 8 ustawy o prawach konsumenta, przepisy tej ustawy nie będą stosowane do umów o imprezę turystyczną, o których mowa w Ustawie o usługach turystycznych. Oznacza to, że np. w przypadku umowy o imprezę turystyczną, która zostanie zawarta poza lokalem lub na odległość, konsumentowi nie przysługuje 14-dniowe prawo do odstąpienia od niej. To wynik lobbingu Izby na szczeblu unijnym. Nie widzimy konieczności innego uregulowania tej kwestii dla sprzedawców imprez turystycznych, w sytuacji gdy sprzedawców pojedynczych usług turystycznych te restrykcje nie obowiązują.

Komisja Europejska deklarowała podjęcie działań zmierzających do zniesienia nierównego traktowania obywateli niektórych państw UE w tym Polaków przez Stany Zjednoczone przy wydawaniu wiz. Czy są już jakieś efekty tych działań ?

Przypomnę tylko, że to na wniosek PIT Komisja Europejska zajęła się tym tematem. Jesteśmy w kontakcie z Komisarz Cristiną Calabro, która pilotuje tę sprawę, poruszyliśmy także ten problem na forum ECTAA i podczas Światowego Szczytu Prezydentów Organizacji Zrzeszających Biura Podróży w Zagrzebiu. Myślę, że sprawa jest na dobrej drodze, ale jak to bywa z urzędami, jej załatwienie wymaga czasu.

Coraz więcej krajów zamyka działające w Polsce przedstawicielstwa Narodowych Organizacji Turystycznych. Czy PIT podejmuje rozmowy z ambasadami obcych państw, żeby powstrzymać tego typu działania?

Nie zgadzam się z tym twierdzeniem. Działania związane z otwarciem, utrzymaniem bądź likwidacją tego typu ośrodków uzależnione są od strategii promocyjnej poszczególnych krajów. I tak przykładowo niedawno zostały otwarte w Polsce przedstawicielstwa Narodowych Organizacji Turystycznych Maroka i Grecji. POT podjęła decyzję o likwidacji ośrodka w Budapeszcie, ale to przecież nie oznacza, że rezygnuje z utrzymania innych ośrodków. Niektóre państwa będą likwidowały ośrodki w Polsce, inne zwiększą swoją aktywność. To naturalna kolej rzeczy.

To już półmetek Pana kadencji jako prezesa PIT. Co z Pana zamierzeń udało się do tej pory zrealizować ?

Uważam, że udało się zrobić naprawdę dużo, zostało jednak jeszcze wiele spraw, nad którymi obecnie pracuję. Dużym sukcesem w mojej ocenie jest zaktywizowanie członków Izby i działanie wielowątkowe na rzecz różnych obszarów turystyki. Przykładem mogą być chociażby starania na rzecz rozwiązania problemów obiektów położonych na terenach dzierżawionych od Lasów Państwowych, działania w sprawie nowych stawek opłat z tytułu praw autorskich dla branży hotelarskiej, przeciwdziałanie brakowi spójności aktów prawnych w turystyce dzieci i młodzieży, czy uruchomienie certyfikacji pilotów po deregulacji zawodu, a także wiele innych. Zajmowaliśmy się też kwestiami dotyczącymi systemu zabezpieczeń w turystyce wyjazdowej, czy promocji Polski i jej przełożenia na turystykę przyjazdową, a także zmianami podatkowymi. Poprawiliśmy komunikację wewnętrzną i zewnętrzną, zbudowaliśmy nowy image Izby jako organizacji pomocnej dla branży i otwartej dla mediów. Szczegółowa lista podjętych działań, przygotowana na walne Zebranie Delegatów PIT, zajęła kilkanaście stron. Trwają prace nad przygotowaniem Kodeksu Dobrych Praktyk, rozszerzamy koszyk korzyści dla członków z uwzględnieniem szkoleń w zakresie podatków i ochrony danych osobowych. Szybko reagujemy na bieżące wydarzenia, które mają wpływ na branżę. Działamy nie tylko na poziomie krajowym, ale również na międzynarodowym. Dziś wiele decyzji, zwłaszcza legislacyjnych, zapada w Brukseli, a wiele sytuacji, które dotkną rynek polski można przewidzieć korzystając z doświadczeń partnerskich organizacji w krajach bardziej rozwiniętych. Kiedy kandydowałem na stanowisko Prezesa PIT, przedstawiłem program, który traktuję jako swoje zobowiązanie. Z satysfakcją mogę powiedzieć, że jego realizacja jest zaawansowana w stopniu zdecydowanie większym niż mógłby wskazywać czas, który upłynął od początku kadencji. Nie jest to jednak powód do spoczywania na laurach. Mam świadomość, jak wiele jest jeszcze do zrobienia.

Dziękuję za rozmowę